Hoewel het nooit de bedoeling zal zijn geweest is de naam in het Nederlands zeer toepasselijk. Bosnië en Herzegovina, in de volksmond Bosnië; is een land rijk aan bos. Het land heeft zelfs nog een van de weinige Europese oerbossen. Talloze kleine weggetjes voeren door eindeloze wouden. Soms, in dat immense woud is daar ineens een smederij of een boerderijtje.
Bosnië tips van…
1. Bogoš en stecci
Bosnische bergen hebben soms namen van goden, zoals Bogoš, wat kleine god betekent. Bogoš was volgens de mythologie de grote liefde van Zvijezda (Ster) die echter met Perun de god van onweer getrouwd was. Haar ontrouw leidde er toe dat het regelmatig bliksemt op de berg. Wij hebben echter geen onweer gezien toen we vanuit het plaatsje Lipa-Mir in het midden van Bosnië de berg beklommen.
Wat we wel zagen waren adembenemende uitzichten over de vallei en de omringende bergen. Wij deden de tocht in de winter toen het land onder een metersdik pak sneeuw lag. Bosnië kent sinds de burgeroorlog nauwelijks wintertoerisme. Waar je ook komt, het is er nog ongerept.
Onder begeleiding van een gids en met speciale sneeuwschoenen klommen we naar boven, langs verlaten hutjes, kleine bosschages. We hielden halt op mooie plekjes midden in de sneeuw voor een kop goede sterke Bosnische koffie om uiteindelijk bij de stecci uit te komen.
Bosnische kerk
Stecci zijn graftombes waarvan de afkomst niet helemaal duidelijk is, maar die je overal in Bosnië aantreft. Soms in de velden, maar ook op heuvels of langs de kant van de weg. Aanvankelijk dacht men dat ze typisch voor de leden van de Bosnische kerk waren. Een genootschap dat afstamt van de Bogomillen uit Bulgarije.
Deze kerk zou uitgaan van de dualistische leer dat alles draait om de strijd tussen goed en kwaad. Hoe het ook zij, sommigen hebben prachtige cyrilische opschriften. Wat te denken van de volgende tekst: “Ik vraag u, verstoor mijn rust niet. Ik was als u en u zult worden als ik”
2. Eten bij Bosniërs in Mijakovici
Nog een Bosnië tip: Ga naar Mijakovici, een prachtig dorpje. Vooral het achterste gedeelte, waar nog houten huizen in Ottomaanse stijl staan. Het ligt in een dal en de tijd heeft er stil gestaan. Mannen sjouwen er nog met boomstammen die in de winter over de ijzige weggetjes worden gegleden. Tractoren in felle kleuren uit het begin van 1900 staan kriskras in dorp voor de couleur locale.
Ga eten bij de hartelijke familie Ibrisimovic die met plezier de keuken van hun huis in duiken voor een bijzondere Bosnische lunch. Vlees in deegrolletjes, soep, vers gebakken brood. En na afloop sterke koffie met honing van hun eigen bijen.
3. Bobovac
Bobovac was ooit de glorieuze hoofdstad van Bosnië. Niet ver van het stadje Mijakovici is het nu cultureel erfgoed. De ommuurde stad werd gebouwd in 1349 en doorstond nogal wat plunderingen. In 1463 werd de stad door de Ottomanen ingenomen. Het begin van de Ottomaanse overheersing en de islamisering van Bosnië.
Een bezoek is vooral aan te raden omdat de tocht door de bergen je langs tal van kleine dorpjes leidt zoals Mijakovici.
4. Sarajevo
Sarajevo is een must. De stad druipt van de geschiedenis en toegegeven ook van historisch geweld. Het was hier, aan die rustig kabbelende rivier de Miljacka, dat Gavrilo Princip aartshertog Franz Ferdinand en diens zwangere vrouw vermoordde en daarmee de Eerste Wereld Oorlog ontketende. Maar ook de burgeroorlog, nauwelijks twintig jaar geleden, liet zijn sporen na.
Na vanuit de heuvels te zijn belegerd, werd tussen 1992 en 1995 de bevolking meedogenloos uitgehongerd en afgeslacht. Talloze gebouwen werden verwoest. Maar zijn ook weer herbouwd. Het kindermonument en de vele kogelgaten herinneren hier nog aan. Sarajevo heeft een gemoedelijke wat provinciaalse sfeer en is qua architectuur heel interessant.
Er is een Ottomaans (Turks gedeelte) met veel eet- en koffietentjes met prachtige binnentuintjes en een veel formeler Habsburgs gedeelte. Bijzonder is het fraaie stadhuis, de vele moskeeën en kerkjes in de stad. Het Sarajevo filmfestival is tegenwoordig een grote trekpleister.
5. Vareš
Vareš is een voormalige industriestad die het ooit van staal en ijzer moest hebben, maar de burgeroorlog bracht de economie tot stilstand. Om er te komen, betreed je de stad na kilometerslange naaldwouden door een natuurlijke tunnel.
De stad werd zelf niet bestookt gedurende de burgeroorlog, maar de oorlog legde wel alle activiteit plat. Wat overbleef is een stadje aan de rivier, waar de ontzielde lichamen van de fabrieken aan een betere tijden doen herinneren.
St. Michaëlskerkje
De stad bestaat, zoals veel plaatsen, uit een ouder gedeelte met houten huizen en een prachtig houten St. Michaelskerkje uit de 16e eeuw. Het is de oudste katholieke kerk van Bosnië. Je moet er wel connecties voor aanleggen met mens en dier want de pastoor spreekt slechts Bosnisch en zijn Bosnische lobbes eveneens.
Maar als het je lukt om je langs de gigantische herdershond te wurmen én de 30 centimeter lange ijzeren sleutel in de wacht te slepen, word je wel beloond. Het plafond is hand geschilderd en laat een hemel van bloemetjes zien.
In de zomer wordt het bergmeer dat er boven ligt, gebruikt als zwemplaats. Vareš is een goede uitvalsbasis voor het bezoeken van kleine dorpjes voor bergwandelingen.
Tekst: Anneke de Bundel – Beeld: Nicole Franken
Meer Bosnië? Lees ook:
Bosnië praktisch:
- Bosnië is ongerept en weinig toeristisch.
- Adriatic Vakanties kan je reis of onderdelen voor je organiseren.
- Vanaf Eindhoven vlieg je op Tuzla.
Dag beste reizigers,
In Vares ben ik geboren en 40 jaar gewoond voor dat ik naar NL vluchtte tijdens burgeroorlog in Bosnië. Bedankt voor een interessante artikel die zoveel emoties bij mij losmaakte.
Heel veel succes met uw werk.
Met vriendelijke groeten,
Mladen Zlovic
Dank je wel Mladen, voor jouw mooie reactie die ons blij maakt. Hou de site in de gaten want de komende tijd zullen er meer Bosniëverhalen verschijnen. Groet van de dames.
Bosnië! Inderdaad niet een land waar je meteen aan denkt, maar jullie plaatjes en verhalen zijn veelbelovend… mijn interesse is gewekt. Ooit 1 keer in Bosnië geweest, 10 km… op doorreis naar Zuid-Kroatië ontkom je er niet aan door Bosnië te rijden. 🙂 Tijd voor een langere reis zoeken dus…
Het is er prachtig en de mensen zijn ontzettend aardig dus zeker de moeite waard.