Wat doe je als je dorp langzaam doodbloedt? Als jonge vrouwen naar de stad trekken en de mannen ongehuwd achterblijven? In het Spaanse dorp Las Médulas is het een terugkerende vraag. Totdat op een avond Avelino Oviedo oppert een vrouwenkaravaan te organiseren.
We richten de Stichting Vrouwenkaravaan van Las Médulas op. We trakteren ze op lekker eten, een rondleiding door de omgeving, een band met muziek en wie weet als Cupido z’n best doet… ”
De Spaanse vrouwenkaravaan
Enkele weken later staat er in hartje Madrid een bus klaar om 55 vrouwen naar de provincie León te vervoeren. Een tocht van ruim vijf uur. Bij de deur staat Manolo Gozalo, de man die je inhuurt als je een karavaan wil organiseren.
De man die zorgt dat er vrouwen op het evenement afkomen. In een morsig wit pak, neemt hij twintig euro in ontvangst. Dat is wat een busrit op zoek naar de ware je kost.
Te verlegen voor een disco
Laura (27) is één van de vrouwen die de bus instapt. Zwarte lieslaarzen, zwart leren jack en een wit sjaaltje dat als teken van overgave rond haar nek hangt. Ondanks de striemende regen draagt ze een grote bruine zonnebril. Schuchter neemt ze in het midden van de bus plaats. “Ik was aan het surfen op internet toen ik de advertentie zag. “Ik ben veel te verlegen om naar een disco of zo te gaan.”
Even later stroomt de bus vol lachende vrouwen. Paula (53) neemt plaats naast Laura. “Ik ben weduwe. Het blijkt in de praktijk lastig om een andere man te leren kennen. Op mijn leeftijd ga je niet in een kroeg naar een man zoeken ”, motiveert ze haar deelname.
Gran’old lady
De gemiddelde leeftijd lijkt rond de vijfendertig te liggen. Laura is met 63 jaar de gran’old lady van de vrouwenkaravaan. “Voor de liefde ben je nooit te oud!”
Net voordat de bus vertrekt, verschijnt de televisieploeg van de Spaanse zender Antenna 3. De mannen worden joelend begroet. “He jij”, zegt een zwarte vrouw van rond de vijftig in een felroze pak terwijl ze de jonge cameraman in het gangpad staande houdt. “Heb jij al een vrouw? Zo niet, stappen we samen uit. Bespaart ons een lange rit!”
De vrouwen gieren het uit en roffelen met hun voeten op de vloer van de bus. De toon is gezet. Het is half tien en het is feest in de bus. Als de touringcar kort daarna Madrid verlaat, wordt er veel betekenend gezongen over maagden in natgeregende grotten. Haarborstels en vijlen vliegen door de bus.
Veertig huwelijken
Het fenomeen vrouwenkaravaan is 25 jaar oud. Het is 1985 als in het Pyrenese bergdorp Plan de film ‘Westwards the women’ wordt gedraaid. Deze film, in het Spaans vertaald als ‘de vrouwenkaravaan’, verhaalt over een huifkarrentocht met postorderbruiden.
Na het zien van de film besluiten de dorpelingen zelf een karavaan te organiseren. De reacties zijn zó overweldigend dat er een bus moet worden gecharterd om alle vrouwen naar het dorp te brengen met veertig huwelijken als gevolg.
Geïnspireerd door dit succes besluit Manolo Gozalo, zelf afkomstig uit een op-sterven-na-dood-dorp, een vrouwenkaravaan te organiseren. Onder het motto ‘herbevolking door liefde’ wil hij de leegloop van dorpen tegengaan.
Franco
Honger onder Franco, industrialisatie en gebrek aan werk heeft de Spaanse bevolking naar de steden doen trekken. Minder dan vijf procent van de Spanjaarden woont nog in de dorpen. Vooral vrouwen trekken weg. Mannen blijven achter om het land te bewerken.
Of Cupido, zoals hij zichzelf noemt, daadwerkelijk een bijdrage levert aan het leven inblazen van stervende dorpen, is maar de vraag. Slechts een enkele keer resulteert een vrouwenkaravaan in een huwelijk. Maar dat neemt niet weg dat Gozalo jaarlijks talloze verzoeken van dorpen krijgt een karavaan te organiseren. Zoals deze naar Las Médulas die de 59e uit zijn carrière wordt.
De liefde
Milagros (49) is een bruisende Dominicaanse die al eerder deelnam. Dat ze nog niet de ware heeft ontmoet is des te meer reden mee te gaan. “Je weet nooit wanneer de liefde toeslaat”, grijnst ze “maar ik geniet ook van het plezier dat we als vrouwen onderling hebben.”
Even later grijpt ze de microfoon en vraagt in een kort gebed of god over de vrouwen wil waken. Als er even later salsa door de bus schalt, is ze de eerste die het gangpad heupwiegend tot dansvloer verklaart.
Madrid
Maar wat als ze een man vinden? Gaan deze stadsvrouwen dan daadwerkelijk in een boerendorp wonen? “Waarom niet” , zegt Astrid (32). Ik werk in Madrid omdat er werk is. Als ik uitga kom ik slechts mannen tegen die naar een avondje vertier op zoek zijn, niet naar een relatie. Ik heb geen enkele moeite met een klein dorp.”
Laura heeft er duidelijk al over nagedacht want Las Médulas ligt niet bepaald naast Madrid. “Als ik een leuke man ontmoet, dan ga ik een paar maanden lang op mijn vrije dagen naar het dorp om te zien of het echt wat wordt. ”
Gevraagd naar de ideale eigenschap die de man uit Las Médulas moet bezitten valt niet één keer het woord knap of rijk, maar is oprecht het sleutelwoord. Constanza (35): “Het leuke aan een dag als dit is dat je een man in al zijn facetten leert kennen.
Heeft hij tafelmanieren? Kan hij een leuk gesprek op gang houden? En zeer belangrijk.. kan hij dansen? Dansen is dé manier om te zien of een man fatsoenlijk is en normen en waarden heeft.”
Als de touringcar vijf uur later langzaam de berg richting Las Médulas opzwoegt wordt het stil in de bus. Gespannen proberen de vrouwen openingen in de beslagen ramen te maken.
Weliswaar moeten de mannen hen moeten nemen zoals ze zijn, maar Libia (48) heeft zich voor alle zekerheid al twee keer omgekleed en Astrid is voor de zoveelste keer haar make-up aan het bijwerken.
Las Médulas met zijn rode heuvels doet aan het westen van de Verenigde Staten denken. De vrouwen zien niets van het landschap. Ze focussen slechts op de mannen onder de paraplu’s die hen staan op te wachten voor het hotel.
Meer vrouwen dan mannen
In het hotel worden de vrouwen met een aperitief naar het restaurant gebracht. Tafels bedekt met wit damast en flonkerende wijnglazen. Het is druk, maar het aantal mannen valt tegen. Dat valt ook Joya (36) op.
“Er zijn twee keer zo veel vrouwen als mannen”, constateert ze terwijl ze de zaal rondkijkt. Mannen die deelnemen aan de karavaan betalen 40 euro. Met dat geld betalen ze voor de lunch, het diner en het dansen.
Opgeduwde boezems en decolletés
Tijdens het eten lijkt de relatie tussen de vrouwen onderling te bekoelen. Waren ze in de bus nog vriendschappelijk, nu lijken ze zich te realiseren dat ze hier niet zijn om vriendinnen te maken. Met opgeduwde boezems en ver openstaande decolletés worden de wapens in stelling gebracht.
Mannen mogen dan tijdens het dansen worden beoordeeld, al bij middageten wordt duidelijk welke mannen slecht gemanierd zijn. Er wordt geboerd, gelald en als een man roept dat ie gekomen is om te neuken, valt er een pijnlijke stilte.
Fenomeen vrouwenkaravaan
Buiten het restaurant kijken twee mannen de zaal in. “We zijn slechts gekomen om het fenomeen van de vrouwenkaravaan te aanschouwen”, haast de ene zich te zeggen. “De mannen die daar aan tafel zitten, zijn zwijnen.
Of ze hebben al een vrouw of ze verdienen er geen”, verduidelijkt hij. “Sterker nog de mannen die wel een vrouw zouden willen, durven niet aan te schuiven, bang dat het dorp ze uitlacht”, zegt de ander.
Ondanks het tegenvallende aantal mannen is het Marleen (57) gelukt een man aan haar zijde te scharen in de luttele tijd tussen aankomst en lunch. De man, die duidelijk te veel gedronken heeft, wordt nog voor het dessert weer afgeserveerd.
En niet alleen vanwege zijn drankkegel. “ Getrouwd, gescheiden, getrouwd, gescheiden”, vat Marleen samen. “Wat moet ik daarmee. Ik wil een stabiele man.”
Patroonheilige San Simon
Op het centrale plein van het dorp staat een grote biertent waar na het middageten muziek speelt. Het is het jaarlijkse dorpsfeest van de patroonheilige San Simon. En uitgerekend deze heilige zal roet in het eten gooien.
De stichting Vrouwenkaravaan Las Médulas waarvan Avelino de voorzitter is heeft besloten geen diner-dansant in het hotel te organiseren, zoals bij een karavaan gebruikelijk is.
Biertent
“We zijn hier om elkaar te leren kennen en er is geen mooiere manier om dat te doen dan op onze eigen dorpsfeest in de tent”, verklaart Avelino.
Maar die keuze valt verkeerd bij een deel van de vrouwen. Door het extreem slechte weer is het dorp een modderpoel en dat geldt ook voor de vloer van de tent. In hun jurkjes en hoge hakken zijn ze absoluut niet op een biertent gekleed.
Schisma binnen de groep
Het leidt tot een schisma binnen de groep. Een aantal vrouwen, waaronder Astrid wil acuut naar huis en eist op hoge toon dat Manolo de bus laat voorrijden om terug te gaan naar Madrid.
Maar Manolo is in geen velden of wegen te zien en dus laten de vrouwen zich woedend richting het avondeten dirigeren. Als rond 23.00 uur de laatste cognacjes bij het dessert zijn genuttigd, laat de boze groep zich op banken in de lobby zakken om daar tot het ochtendgloren op het vertrek van de bus te wachten.
Normen en waarden
Constanza die de waarden en normen van een man uit zijn dansen kan opmaken blijft in het hotel. “Er is ons een bal voorgeschoteld, we krijgen een biertent. ” Milagros, laat zich door een tent niet uit het veld slaan en steelt een half uur later dansend de show.
Avelino is tevreden. “We hebben ons dorp op de kaart gezet. De vrouwen hebben het duidelijk naar hun zin”, zegt hij wijzend op de vrouwen die in de armen van dorpelingen door de tent zwieren. “En het is een boerendorp, beetje modder moet je tegen kunnen.”
Om half vier ’s nachts zet de vrouwenkaravaan zich weer in beweging. Slechts een handjevol mannen komt uitzwaaien. Even ziet het er naar uit dat Libia is achtergebleven, maar dan blijkt dat ze op het toilet opgesloten zat. Het is stil en donker op de terugweg. Door de kou liggen de vrouwen verstopt onder hun jassen. Hun stemmen klinken gedempt.
Vliegtuigingenieur
Astrid kijkt boos en ook de oudere Laura is niet te spreken: “Het was slecht georganiseerd. De mannen uit dat dorp hebben geen respect voor vrouwen.” Joya daarentegen is niet gaan dansen maar heeft een aardige man leren kennen.
Of er een vervolg komt, weet ze nog niet. “We zien wel”, klinkt het slaperig vanuit de stoel. De jonge Laura zit met rode blossen op haar wangen in de stoel. Ze heeft de hele avond met een vliegtuigingenieur gedanst. “Wie zegt dat je op zoek naar een boer moet zijn?”
Deze reportage is gepubliceerd in NRC.Next – 2011
Tekst: Anneke de Bundel – Beeld: Nicole Franken
