Als een van zijn Noorse husky’s met pensioen moet, belt Jarle zijn broer, de jager. Een hond die niet meer kan werken, is een ongelukkige hond. Terwijl Jarle op het erf blijft, neemt de jager de hond mee achter de schuur en doodt hem met een kogel. De forse huskymenner huilt steevast geluidloos.

Het verhaal van Jarle komt via de fotografe. Urenlang zaten we ieder op een rendierenvel in een huskyslee. Terwijl zij de husky’s op de sneeuwvlaktes hoog in de Noorse bergen in beeld brengt, vertelt Jarle staand op zijn slee zijn verhaal. Over zijn liefde voor zijn honden. Over het verdriet als hij ze laat afmaken.

Noorse husky’s

Elin Nordheim –Skarpås deelt die liefde. Ze is een jonge getalenteerde musher van Noorse husky’s, een menner, die afgelopen jaar de Gausdalmarathon won met zes van haar eigen honden en twee die ze van Jarle leende. Ze is net 23 als ze als eerste over de finish glijdt.

De zeven honden hebben in 7 uur en 39 minuten honderd kilometer afgelegd. Een prestatie omdat hond nummer acht geblesseerd raakte en in de slee vervoerd moest worden. Op haar boerderijtje wacht ze ons op. Een meisje nog.

Puppies

Maar wel een meisje voor wie andere mushers tegenwoordig in de rij staan als ze puppies heeft. Haar honden garanderen sinds afgelopen jaar immers de overwinning. Ze is gekleed in een vuile tuinbroek, een bontgevoerde muts en dikke waterdichte schoenen.

Schoenen die later vervangen worden door gevoerde laarzen van rendierenvel. Belangrijk, omdat de sneeuw tijdens een tocht de voeten urenlang bedekt, waardoor mushers op foto’s altijd voetloos lijken.

Nomadenstammen uit Siberië en Eskimo’s uit Alaska maakten als eersten gebruik van sledehonden. Drieduizend jaar later zijn de honden nog steeds geschikt om lange afstanden af te leggen. En nog altijd kunnen de honden met weinig voedsel toe.

Nomadenstammen uit Siberië

Onder barre omstandigheden leven ze buiten, slapen ze opgerold in de sneeuw, waarbij het puntje van de staart de neus bedekt. Hoewel het traditionele werk van Noorse husky’s door sneeuwscooters en vliegtuigen is overgenomen, blijven de honden onontbeerlijk voor de mens omdat ze een streepje voor hebben op de techniek: ze beschikken over instinct.

Terwijl Elin restjes gehakte elandenpoten met water aanmengt tot een bloederig ontbijtsoepje, rukken de honden in de sneeuw aan hun kettingen. Ieder voor hun eigen hok blaffen ze om aandacht. Vier teefjes en vier reutjes in verschillende kleurschakeringen.

Sledehonden

“Drie jaar geleden kwam ik per toeval in aanraking met sledehonden,” begint Elin, terwijl ze stoïcijns in de bloedsoep roert waaruit een weeë lucht opstijgt. “Ik hield altijd al van honden, maar gewoon, zoals de meeste mensen.

Thuis hadden we een hond die voor de kachel lag. Mijn ouders trakteerden me op een tocht met Noorse husky’s en ik was verloren. Dat je alleen met honden een avontuur aangaat en onderdeel bent van de natuur. Dat heeft me gegrepen.”

Finnmarksløpet

De soep is klaar en de eerste bak is voor Wilma, een wit-bruin teefje dat rustig toekijkt. Ze is de aanvoerster van het achtkoppige span. “Ze is zes en heeft meegedaan aan de Finnmarksløpet. Dat is een tocht van 1000 kilometer door het uiterste noorden, waarvoor je 5 á 6 dagen nodig hebt.

Ik kreeg haar omdat ze geblesseerd raakte en een teen geamputeerd moest worden waardoor ze ongeschikt is voor meerdaagse marathons. Maar ze is fantastisch omdat ze de jongere honden alles leert.”

Verliefde poolhond

Tegenover Wilma rukt Storm, een jonge zwarte reu met een karamelkleurig masker, woest aan zijn ketting. De honden slobberen haastig hun ontbijt op. Alleen poolhond Zanzibar blijft treurig naast zijn bak zitten, zonder er zelfs maar een blik op te werpen.

“Verliefd.”, lacht Elin. “De vrouwtjes zijn loops. Zanzibar is een charmeur. Hij heeft het moeilijk en lijdt onder de liefde.”

Huskyslee

Als de honden uitgegeten zijn, haakt Elin de mannetjes los. Storm bespringt direct de fotograaf die nog net niet in de restanten rendier valt. “Ga nooit voorin in een huskyslee zitten, is me verteld, “ want de honden doen al rennend hun behoefte en het vliegt langs je oren.”

Maar de honden doen hun behoefte op verschillende plekken op het terrein van de boerderij. Daarbij, in de slee van Elin valt er niets te kiezen, er is slechts plaats voor één persoon. Terwijl de honden over het terrein schieten, ontwart Elin de gekleurde plastic lijnen van de hondentuigjes waarmee ze straks met de slee verbonden zijn.

Alaskan husky’s

Een houten slee en een moderne titanium slee worden op het dak van het busje gehesen. Daarna grijpt ze de honden en laadt ze in hokken achterin de bus. Dan is het de beurt aan de teefjes. De bus ruikt indringend naar hond en ligt vol felgekleurde hondensokjes, formaat babyvoet.

“Die heb ik nu niet nodig”, zegt Elin. “De honden zijn geen Noorse husky’s maar Alaskan husky’s, een kruising van een poolhond met een jachthond. Die mix zorgt voor snelheid en warmte alsof je een Harley Davidson met een bontjas kruist. De honden zijn op hun best bij -15 °C.” De thermometer van de auto geeft – 12°C aan.

Relatie met een huishond

“De relatie met deze honden is anders dan met een huishond”, vertelt Elin, terwijl ze de bus over de besneeuwde weg de bergen instuurt. “Intenser. Je doet dingen samen, maakt nieuwe dingen mee. Dat schept een hele bijzondere band. Dat voel je. Dat voelen de honden.”

Voor een race moeten de honden anderhalf jaar oud zijn en dat betekent dat Elin nog niet al haar honden kan inzetten. De tweeling Rapala en Spinner die vandaag wel met de tocht meegaan, zijn nog maar 9 maanden en waren er niet bij toen ze haar overwinning behaalde.

“Sommigen zeiden dat ik gewonnen had aangezien ik als vrouw lichter ben, maar dat is onzin. Ik oefen altijd met zo’n 20 kilo extra voer in de slee. Omdat je bij lange races ook bagage hebt.” Of, zoals haar bij de race overkwam, een geblesseerde hond. En die moet dan in de slee.