Hebben IJslanders gevoel voor humor? Ik zit in het vliegtuig en bestudeer de geplastificeerde menukaart van Iceland Air. Ik heb me dat eigenlijk nooit afgevraagd. Van Oostenrijkers en Saoedi’s ook niet trouwens. Al heb ik bij die laatsten wel een vermoeden.
Niet dat het ooit sneeuwt in Saoedi-Arabië. Nou ja tot een paar weken geleden. Maar toen had je de poppen ook meteen aan het dansen. Spreekwoordelijk dan, want ook dansen is verboden. Over gevoel voor humor gesproken!
Sneeuwpoppen verboden
“Is”, zo vroeg een vader zich af, “het toegestaan een sneeuwpop te maken?” Een legitieme vraag in een land waar het maar één keer in de duizend jaar sneeuwt en een misstap zo begaan is. Gelukkig voor de Saoedi’s was daar Sjeik Mohammed Saleh al-Munajjid. Dezelfde, die het op Micky gemunt heeft. Hij vaardigde direct een sneeuwpretfatwa uit.
Sneeuwpoppen maken was verboden. Logisch, want het is moslims niet toegestaan zich een voorstelling van God te maken. En dan begeef je je met zo’n uit sneeuw geraapt mannetje, met een wortel in zijn hoofd, al snel op glad ijs.
Palestijnse grappen
Nee dan de Palestijnen. Teruggedrongen op een miezerig lapje grond met een muur erom heen, houden ze wel van een goede cynische grap, ontdekte ik toen ik op de Westbank verbleef. Natuurlijk gaan de grappen over Israël. Zoals die over de oude Palestijn die graag aardappelen wilde poten op zijn land. Hij is er te oud voor en zijn enige zoon zit in een Israëlische gevangenis.
“Zoon”, schrijft hij, je moet me helpen met de aardappelen, want ik kan het niet.” “Vergeet het maar pap”, schrijft de zoon terug. “Dat gaat het niet worden. Ik heb namelijk wapens begraven in onze tuin.”
Israëlische leger
Nauwelijks is de brief verstuurd of het Israëlische leger staat in vaders tuin. Ze halen alles overhoop maar vinden geen wapens. De vader schrijft opnieuw de zoon en vraagt hem wat te doen. “De aardappels poten pap, de grond is geploegd. Meer kon ik niet doen vanuit de gevangenis.”
Max Tailleurgrapjes
Volgens een onderzoek van de Washington Post lijkt het Palestijnse gevoel voor humor sprekend op de Joodse en is dat te verklaren uit het feit dat mensen die veel onder spanning staan, humor gebruiken als ontlading.
Eerlijk gezegd is mij dat in Israël ontgaan, maar ik ben dan ook getraumatiseerd door de Max Tailleurmopjes met Sam en Moos in de hoofdrol. Geen hond die ze snapte, maar ze werden keer op verteld op het schoolplein.
Hebben IJslanders gevoel voor humor
Maar IJslanders? Hebben IJslanders gevoel voor humor? Tuurlijk, die mogen sneeuwpoppen maken tot ze er zelf bevroren bij neervallen en volgens mij staan ze ook niet onder buitensporige stress, maar hebben ze humor?
De reden waarom ik me dat afvraag is vanwege de tekst op de menukaart in het vliegtuig: “Als je je tijdens de vlucht verveelt eet dan je yoghurt met een vork. Dat houdt je wel even bezig.”
De Viking die me aan de balie van de autoverhuur in Reykjavik hielp, bezat in ieder geval geen greintje humor. Toen ik hem vroeg waar het hendeltje van de four-wheeldrive zat, zei hij dat ik het wel zou vinden. “Reken er niet op”, zei ik, “ik ben een vrouw.” “Nou en?”, snauwde de man en draaide zich om.
Seksuele grapjes
Volgens dezelfde theorie die zegt dat humor ontstaat als iets als bedreigend wordt ervaren, worden seksuele grapjes gemaakt om morele of sociale standaards te doorbreken. Aangezien IJsland het meest geëmancipeerde land te wereld is, valt hier dus niks te grappen over vrouwen en auto’s. Dat hadden ze in Saoedië wel beter gedaan.
Maar andere IJslanders dan? In het hotel in de haven van Reykjavik zie ik overal bordjes die ons gedrag in goede banen moeten leiden. Zoals buiten roken. Bordje: “Toen de Vikings hier aankwamen, noemden ze de baai rookbaai. De baai mag dan nog steeds rokerig zijn. De hotelkamers zijn dat niet. Dus bespaar jezelf een boete en koop een vikinghelm van dat geld.”
Juist naar buiten dus. Daar wacht een nieuw bordje ons op. “Hier”, zegt het bordje, “mag je concurreren met onze geisers.” Als ik even later naar het toilet wil moet ik me langs een plassende houten man persen die zijn houten geslacht in de wasbak hangt.
Geen idee welke boodschap de IJslanders hier in gedachten hadden. Over toiletten gesproken, als ik mijn hoofd stoot tegen het lage plafond, herinnert een bordje me er aan dat het toilet klein is, maar dat ik vast liever een klein toilet heb dan een klein bed.
IJslandse humor
De IJslandse humor, concludeer ik, bestaat uit tegeltjeswijsheid. En wie kan daar nou niet om lachen? Nou? Precies! De Nederlander! Toen in 2008 Nederland voor de kwalificatieronde tegen IJsland speelde, hielden de IJslanders na het eerste doelpunt een wijsheid op: “You have a goal, we have your money”, grapten ze op de spandoek en verwezen naar het Icesave debacle waar ze zelf het meest onder te lijden hadden gehad.
Het was in de tijd dat de IJslander onder stress stond en nog volop grapjes maakte. Niet grappig, vond de Nederlandse bewaking en nam de spandoek in beslag.
Nederlanders hebben geen gevoel voor humor
“Nederlanders hebben echt geen gevoel voor humor”, klaagde de volgende dag een IJslandse krant.
Dat klopt natuurlijk, alleen is dat niet onze schuld. Wij kunnen er ook niks aan doen dat we politiek, moreel en seksueel niks te mekkeren hebben.
Tekst: Anneke de Bundel – Beeld: Nicole Franken
Meer columns? Lees ook:
Meer IJsland? Lees ook:
- IJsland, sprookjesland van raven en poolvossen
- IJsland, 10 hotspots
- De verborgen politie van IJsland
He, heerlijk leesvoer zo op de donderdagavond 🙂 Sneeuwpretfatwa gaat in mijn mooiewoordenboekje.
Ha die Fem, ja goed woord he? Fijn dat je het lekker leesvoer vond