“En dit”, Konstantin wijst op de fles met Agua de Valencia, “werd uitgevonden door een apotheker.” Het was een middel tegen vrouwenhysterie. “Vrouwenhysterie?” roepen we in koor. “Ja, hebben jullie dat in Nederland niet?” Mevrouw Nomad werpt even een aarzelende blik op mij maar schudt dan verwoed van nee.
Bij de gezouten hammen, die boven in een kraam hangen, houden we halt. Tijd voor ons eerste college. “Ik ga jullie het verschil uitleggen tussen jamón serrano en jamón Ibérico.”
De markt van Valencia
Konstantin, een man die zelf in de Oekraïne geboren werd, verpachtte zijn hart aan de havenstad en leidt nu mensen rond over de markt waarbij hij alles vertelt over lokale producten. “Serrano is van gewone varkens en Ibérico is van de zwarte varkentjes die vrij lopen en bellotas eikeltjes eten. Die eikeltjes geven smaak aan het vlees en zijn in de gelige kleur van het vet terug te vinden.
Gewone varkens eikels voeren is geen optie, want dan zouden de eikels een te sterke smaak aanbrengen. Omdat de Ibérico vrij loopt, verteren de eikels beter. Je ziet het verschil ook in de hoef terug. Die van Iberico’s zijn meer afgesleten.
Wat denk je?”, zegt hij dan terwijl hij een ingezouten varkenspoot van de haak haalt en laat zien. “Serrano of Ibérico?” Ingespannen turen we naar de poot. Het vet ziet wat gelig. “Ibérico”, zeg ik. “Serrano!”, lacht de gids.
Cava
Van de hammen voert de gids ons naar de Moixamer ham die ondanks de naam, geen ham maar een gezouten tonijn is. “Je moet er een plakje van moet snijden, olijfolie op druppelen en er een glaasje witte wijn of cava bij drinken”, verklaart de gids. We zien hoe oudere dames van alles bestellen maar niets meenemen.
“Je kunt je jaarlijks registreren voor de markt en dan worden je boodschappen naar huis gebracht.” Konstantin laat zijn hand door een grote plastic zak vol bruine noten gaan. Het zijn chufas, het ingrediënt voor de amandelmelk, die in Valencia overal wordt gedronken onder de naam Horchata.
“Veel mensen denken dat het van amandelen wordt gemaakt maar chufas zijn kleine knolletjes die in Nederland aardamandel genoemd worden.” Wij buigen ons over de gerimpelde knolletjes.
“Ze worden met water tot puree vermalen worden om er dan een dorstlessend drankje van te maken dat overal in Valencia in barretjes wordt aangeboden.”
Van de chufás komen we bij de lokaal gebrouwen biertjes en uiteindelijk bij de wijnen en de Agua de Valencia. “Agua de Valencia werd ontdekt door een apotheker. Ondanks de naam agua is water het enige dat er niet aan te pas komt.
Agua de Valencia
De apother mengde cava, gin, wodka en sinaasappelsap tot een drankje en wat bleek? De hysterie van vrouwen bleef uit als ze dit dronken,” beweert onze gids. “Dat wil ik wel geloven” zegt mevrouw Nomad die kritisch het etiket bestudeert. “Ze waren daarna waarschijnlijk meer dood dan levend.”
Volgens de Valenciaanse schrijfster en journaliste María Ángeles Arazo heeft agua de Valencia niets met hysterische vrouwen te maken maar alles met drankzuchtige Basken die in een bar in Valencia om Agua de Bilbao vroegen, oftewel schuimwijn uit Baskenland. De barman besloot toen een variant aan te bieden en dat werd Agua de Valencia.
“Kom we gaan proeven”, zegt Konstantin. Op een hoek van de markt staat een kraam waar geproefd kan worden. We beginnen met een Valenciaanse witte wijn. “Proost”, zegt onze gids. En hij stoot tegen onze glazen: “Salut i força al canut”. “En dat betekent?”, vraag ik. “Gezondheid en kracht. Canut betekent oorspronkelijk geldbeurs. Maar er is nog een tweede betekenis.”
Canut
Konstantin lacht ondeugend. “Oh?”, zegt mevrouw Nomad alert. “Een canut is een uh hoe zal ik het zeggen? Een uh wat mannen hebben en vrouwen niet? Je bedoelt grotere oorlellen?”, vraagt mevrouw Nomad behulpzaam. “Nee, nee”, zegt Konstantin serieus “dat bedoel ik niet. Ik bedoel iets anders”, en hij kijkt ons afwachtend aan. “Dan weten we het niet”, zeggen we berustend. We heffen het glas. Op de canut dan maar of doen we dan hysterisch?
Tekst: Anneke de Bundel – Beeld: Nicole Franken
Hebben jullie de zijdebeurs ook bezocht? Die officële toast heeft mijn partner aan mijn broer geleerd die het op zijn beurt testte bij zijn Spaanse, niet-Valenciaanse vrienden. De reactie was inderdaad….hysterisch 🙂
Nee, daar zijn we niet geweest. Onze focus was de droge rivierbedding. Daar hebben we een groot verhaal over geschreven voor Grande. Dit kwam er bij.