Sarajevo is een stad vol historie. Oosterse koffiehuisjes, bazaars met binnentuinen, heuvels, brouwerijen, kogelgaten en een eeuwig stromende rivier tussen de heuvels. Waar je ook bent je staat oog in oog met de geschiedenis.
Het centrum wordt gevormd door de oude Ottomaanse wijk, waar je veel prachtige koffiehuizen vindt en de Habsburgse wijk.
Erbuiten liggen communistische wijken met de grijze woonblokken en dorpachtige wijken in het groen zoals Grbavica en Vraca waar de rijke Bosniërs wonen. In de wijken Bistrik en Vratnik vind je nog huizen in Oriëntaalse stijl. We delen Sarajevo, 10 hotspots.
Sarajevo, 10 hotpots
1. Uitzichtspunt
In de oude stad, Stari Grad, liggen iets boven je de ruïnes van het middeleeuwse Sarajevo. Dit is niet alleen een mooi stukje om te ontdekken, het heeft ook een prachtig uitzicht over de stad. Loop vanaf het plein van de Duiven omhoog langs de islamistische begraafplaats naar de poort.
Het is dé plek waar paartjes hand in hand op bankjes zitten. Voor je zie je nu de Twin Towers van Bosnië die in 1986 werden gebouwd en de bijnaam Momo en Uzeir dragen naar een satirisch radioprogramma.
Gavrilo Princip
In het gebouw naast het uitzichtspunt zat Gavrilo Princip gevangen. De postbodezoon die aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk en zijn vrouw vermoordde. De aanslag zelf is al een bizar verhaal omdat Princip eigenlijk al de brui had gegeven aan het plan.
Hij ging vervolgens een delicatessezaak in om wat te eten. De aartshertog besloot van de route af te wijken en ineens staat Principe als hij naar buiten loopt oog in oog met de man die hij eerder had willen vermoorden. Hij schiet Frans Ferdinand en zijn vrouw dood en zet daarmee de Eerste Wereldoorlog in gang.
2. Kolobara han
Kolobara han is een orientaals restaurant met een binnentuin in de wijk Bašcaršija. Dit is de voormalige Turkse wijk in het centrum met smalle steegjes, koffiehuizen en oriëntaalse winkeltjes.
Ooit was dit het economische centrum van Sarajevo toen het onder Ottomaans bestuur stond. De han bood vroeger onderdak aan reizigers en handelaren en hun paarden Het werd gebouwd in 1462 door Isa-Bey Ishakovic, de stichter van Sarajevo en is daarmee het oudste etablissement in de stad.
Nu is het een restaurant dat traditioneel eten serveert. Het heeft een prachtige binnentuin waar in de zomer ook optredens zijn.
3. De brouwerij
In de wijk Bistrik staat de oude bierbrouwerij, waar tijdens de burgeroorlog de enige bron van water was. In het boek Cellist van Sarajevo , speelt de brouwerij een grote rol. Tijdens de bezetting van Sarajevo, van 1992 tot 1995, waagden mensen hun leven om hier water te krijgen.
De bewoners leefden zonder elektriciteit, verwarming, water en er was een voortdurend gebrek aan voedsel. De tocht naar de brouwerij was levensgevaarlijk omdat ze op weg hier naar toe door sluipschutters in de omringende heuvels werden beschoten. Tijdens de belegering werden naar schatting 12.000 mensen gedood en 50.000 mensen gewond.
4. Bakkerij Egipat
Wij bezochten deze bakkerij annex theehuisje op voorspraak van Admir die ons Sarajevo liet zien en dol is op taartjes. Hier kun je uit de vitrines tal van zoete lekkernij kiezen. Neem plaats aan een tafeltje en geniet van de bedrijvigheid in dit kleine buurtwinkeltje.
5. Monument voor de kinderen
In Sarajevo kun je niet om de oorlog heen. Er zijn meerdere monumenten die verschillende oorlogen herdenken maar het monument voor de kinderen is wat ons betreft het meest indrukwekkend.
Zo’n vijftienhonderd kinderen vonden de dood tijdens de belegering van de stad tijdens de burgeroorlog.
Glazen beeld moeder en kind
Het monument staat in het stadspark en bevat verschillende rollen met namen van 521 kinderen. Later moeten er nog meer aan worden toegevoegd. Het monument werd in 2009 officieel geopend. Iets verderop staat het glazen beeld van een moeder die haar kind probeert te beschermen.
Op diverse plaatsen in de stad tref je de Sarajevo Roos aan. Dit zijn de wonden van mortierexplosies in het wegdek die later rood zijn geschilderd om de doden die erbij vielen te herdenken.
6. Tunnelmuseum
De dood van al die kinderen is des te schrijnende als je je bedenkt dat er een tunnel was bij het vliegveld van Sarajevo om mensen te bevoorraden. Waarom zijn die kinderen niet geëvacueerd, vraag je je af.
Nu is er een Tunnelmuseum. Dit museum geeft een indruk van de sfeer in de stad tijdens het langste beleg uit de moderne Europese geschiedenis. Het museum is gewijd aan de tunnel die onder het vliegveld doorging en dat in handen van de VN was. Om deze manier werd geprobeerd de Servische omsingeling te omzeilen.
No man’s land
Deze tunnel werd gebruikt om voedsel, wapens en medicijnen de stad in te smokkelen en gewonden eruit. In de Bosnische film No man’s land die de prijs van Cannes won, zie je de absurditeit van deze oorlog.
7. Stadhuis & Nationale bibliotheek
De nationale bibliotheek en het stadhuis hebben het zwaar te verduren gehad. In 2014 werd het stadhuis na een restauratie van 18 jaar heropend. In het stadhuis zijn de nationale bibliotheek, een universiteitsbibliotheek, de kantoren van het gemeentebestuur en een museum ondergebracht.
Het is een van de markantste gebouwen van Sarajevo en is opgetrokken in Moorse stijl. Je waant je in Granada als je er naar kijkt. Je kunt er naar binnen en van de indrukwekkende hal genieten waar regelmatig tentoonstellingen worden gehouden. Het stadhuis is versierd met 2000 vierkante meter muurschilderingen in oosterse stijl waar de schilders een jaar over deden.
Oostenrijk-Hongarije
Net als veel in Sarajevo symboliseert het stadhuis bizarre momenten in de geschiedenis. Het werd in 1892 gebouwd in wat toen nog Oostenrijk-Hongarije was. De Moorse stijl stond symbool voor het multiculturele erfgoed van de Balkan.
In 1914 werd in het stadhuis de laatste receptie gehouden voor aartshertog Frans Ferdinand. Die later die dag door Gavrilo Princip zou worden vermoord. Bij de belegering van Sarajevo werd het gebouw door een granaat geraakt. Hoewel brandweerlieden de scherpschutters trotseerden om het vuur te blussen, brandde het gebouw brandde totaal uit.
Een groot deel van de Bosnische boeken ging in vlammen op. Geschat wordt dat zo’n 700 unieke manuscripten verloren gingen.
8. Inat kuca
Aan de overkant van het stadhuis en de rivier ligt Inat kuca, het beroemdste restaurant van Sarajevo, waar je typisch Bosnische gerechten kunt eten.
Leuk detail is dat dit restaurant eerst op de plek van het stadhuis stond. Het was toen nog een woonhuis en de toenmalige eigenaar weigerde zijn huis op te geven.
Uiteindelijk stemde hij toe op één voorwaarde: zijn huis zou steen voor steen worden opgebouwd aan de overkant van de rivier. Sinds de jaren ’90 is het een restaurant met streekgerechten.
9. Wandelen met een local
Eigenlijk zou dit de eerste tip moeten zijn want een wandeling met Neno is fantastisch. Deze afgestudeerde politicoloog weet heel veel van de stad en was zelf een kind tijdens de bezetting van de stad en kan daar veel over vertellen. Zijn kennis is uniek en zijn verhalen heel bijzonder.
10. Kino Bosna
Een voormalige bioscoop wordt een bar. En wat voor een! Ze spelen hier nog traditionele ‘sevdah’ muziek. Muziek die zijn roots vindt in het Ottomaanse overheersing van Bosnië. Heel melancholiek met accordeon en viool. Maandagavond zijn er optredens. Alipašina 19
Tekst: Anneke de Bundel – Beeld: Nicole Franken
Deze reis vond plaats op uitnodiging van Adriatic Vakanties, die kleinschalige reizen naar Bosnië en Kroatië organiseert.
Meer Bosnië? Lees ook:
- Straatkinderen van Sarajevo
- Bosnië, land van grafheuvels en dolende liefdes
- Sarajevo, tips van locals
Afgelopen zomer waren wij in Sarajevo; wat een bijzondere stad! Bijzonder vond ik ook de joodse begraafplaats in de wijk Kovacici-Debelo Brdo. Ik schreef er een blog over voor Verkeersbureaus.info: \\http://verkeersbureaus.info/contributors/2015/12/11/71039-de-liefdevol-verwaarloosde-joodse-begraafplaats-in-sarajevo/. De begraafplaats mag wat mij betreft als nummer 11 op het lijstje…
Dank voor je bijdrage en je aanvulling. Het is inderdaad een bijzondere stad vol geschiedenis, cultuur en verdriet.