Ineens liep hij naast me. Ik had hem een tijdje geleden ingehaald, toen hij een zwarte herenfiets de heuvel oprolde. Een aktetas lag gevangen onder snelbinders die om het spatbord waren gedraaid. De bagagedrager ontbrak. Nu de heuvel steil opliep, was ik blijkbaar mijn voorsprong kwijtgeraakt.
Kip-curry zonder kip
Een kip scharrelde over het gazon. “U wilt kip-curry zonder kip”, had de serveerster ongelovig gevraagd. “Bent u moslim?” “Nee”, had ik gelachen, terwijl ik dacht: “niet eens een echte vegetariër.” Maar een blik op de kip weerhield mij ervan haar te bestellen.
Uitstel van executie, de eerste beste klant zou straks alsnog haar leven opeisen, maar nu scharrelde ze nog onwetend over het ommuurde gazon waarachter de stad met veel lawaai om aandacht vroeg. Het eten had op zich laten wachten. De stroom was uitgevallen en er was geen diesel voor het aggregaat. Energie in Oeganda vormde een probleem. “Sorry er is op steeds minder plaatsen diesel te koop”, had de serveerster zich verontschuldigd.
Bank van Oeganda
Na het eten was ik door de regen de heuvel afgelopen die me naar het centrum terugbracht. Langs de bank van Oeganda waarvoor, op een hoop afval, maraboe’s scharrelden. De donkere vleeskleurige lellen van de aaseters, schommelden heen en weer terwijl ze tussen het plastic pikten. Voor het vervallen huis met het bordje microkrediet stonden slechts traag kauwende geiten in de rij.
Afrika, had ik ergens gelezen, is niets dan geiten, waar je ook gaat: op afvalhopen, liggend in de zon voor een hut, vastgebonden aan een poot langs de kant van de weg, met een touwtje om hun nek aan de wandel met een kind. Ik had gezien hoe twee mannen geiten in de achterbak van hun auto propten.
Mzungu
Van het microkrediet was ik de straat overgestoken, langs de Indiër met de kleurige stoffen en een dichtgetimmerd pand zonder dak. Een man had me staande gehouden. “He mzungu, wat is je probleem? ”Hoezo?”, vroeg ik niet begrijpend. “Ik zag je de heuvel aflopen. Ik ben je gevolgd omdat ik dacht: een mzungu die energie in Oeganda verspilt met lopen door de regen, heeft vast een probleem.”
“Ben je spion”, vroeg ik de man. “Spion?”, nu was het zijn beurt niet begrijpend te kijken. “Omdat je me volgt”, verduidelijkte ik. “Nee ik ben geen spion. Ik wil met je trouwen.” “Sorry”, antwoordde ik. “Ik trouw alleen spionnen.” Ik stak over naar de boda-boda standplaats.
Boda-boda
“Kun je me voor 60 cent naar het hostel te brengen”, vroeg ik aan een jongen met een vriendelijk gezicht. Maar hij schudde zijn hoofd. De jongen naast hem bleek wel bereid me voor dat bedrag achter op zijn brommer te vervoeren. Het feit dat hij als enige in de stad een helm droeg, boezemde me vertrouwen in.
Later bedacht ik, toen hij tegen het verkeer tussen twee bussen doorschoot, dat je dat ook anders kon interpreteren. Vlak na de afslag die ons buiten de stad bracht, ter hoogte van de moskee, stond het verkeer muurvast.
Even dacht ik dat het met de ramadan had te maken, maar mijn gehelmde chauffeur schudde grimmig zijn hoofd: “politiecontrole.”
Aan weerskanten was de weg versperd. Veel brommerchauffeurs, waaronder de mijne, kozen eieren voor hun geld en dropten hun passagiers net voor de versperring. Het gevolg was een enorme puinhoop aan weerskanten van de versperring.
Vastgesjorde varkens
Trossen groene bananen voor de matooke lagen nu naast vastgesjorde varkens op planken in de berm van de weg, wachtend op nieuwe bagagedragers. Ik besloot te gaan lopen aangezien ik geen bagage had. Ik liep zo ver mogelijk in het gras dat aan de rode weg grensde.
Af en toe moest ik om een koe of een geit heen. Kort na de versperring haalde ik een jongen met een fiets aan de hand in. Ik had hem begroet: “Oli otya”. En nu had de jongen mij ingehaald.
God is blank
“Ik heet Richard en jij?” , zei de jongen terwijl hij zijn fiets losjes in zijn hand hield. Ik was gewend geraakt aan de directe manier waarop Oegandezen vragen stellen. “Word je van internet impotent? Waarom is god blank en maakt hij zwarte mensen?” Het vrijgeven van mijn naam stelde niets voor.
Richard was 17 en fietste iedere dag op een zwarte fiets zonder versnellingen naar school. Een kleine vijf kilometers door de heuvels. Heuvel op deed hij lopend, maar hij prees zich gelukkig dat hij in ieder geval de helft van de weg zittend kon afleggen. Hij droeg een smetteloze witte bloes en een fraai zilveren horloge.
Verspilde energie
Plotseling hield hij halt. “Voor een mzungu kun jij best lang lopen”, zei hij goedkeurend. “Ik heb nog nooit een blanke langs de weg zien lopen. Kun jij ook fietsen? “Ja zeker!”, antwoordde ik, al hoopte ik niet dat hij een demonstratie op zijn hoge fiets verwachtte.
“Zwarte vrouwen kunnen niet fietsen”, lachte hij. “Die vinden dat verspilde energie.” “Ik word later elektrotechnicus.” “Klinkt goed”, mompelde ik. Bij de volgende bocht namen we afscheid. “Als ik later rijk ben, kom ik je opzoeken mzungu”, beloofde Richard voor hij op zijn fiets sprong.
Geen stroom
Toen ik in mijn kamer aankwam, gaf de schakelaar geen sjoege. “Sorry”, zei de man die het hostal runde. “Tot morgen 06.00 uur hebben we geen stroom.” Ik viste mijn zaklantaarn uit mijn tas en ging in het donker op zoek naar de douche.
Ondertussen dacht ik na over Richard. Hoe kon Richard nou ooit elektromonteur worden in een land dat al zijn energie naar het buitenland exporteert? Waar bomen zonder enige vorm van beleid gekapt worden om in licht en warmte te voorzien?
Masaka
Twee dagen later trof ik Richard op weg naar Masaka. “Hoe kun je nou elektromonteur worden in een land zonder stroom?” vroeg ik zonder omhaal. “Mzungu, daar heb ik sinds ons gesprek over nagedacht”, zei de jongen glunderend. “En ik heb de oplossing: “Ik leer alle Oegandese vrouwen fietsen en dan kunnen wij heel veel stroom opwekken!”
Tekst: Anneke de Bundel – Beeld: Nicole Franken
Meer Oeganda? Lees ook:
Boeken over Oeganda:
Oeganda Praktisch:
- Vliegtijd: 8 uur
- Kosten ticket: va 685 euro
- Organisaties als Be More bieden vrijwilligerswerk aan
Mooi en zeer herkenbaar verhaal. Ik was weer even terug daar… Herinner me een taxi-rit met 8 volwassenen, 4 kinderen en 2 geiten… Altijd weer die geiten! En ben zelf met zo’n boda boda in twee dagen naar de gorilla’s gereisd. Fantastisch. Hij wilde ook met me trouwen, trouwens 😉 Kortom, leuk om weer even terug te reizen naar Uganda! Prachtig land.
Dank je wel Nicoliene, wij vonden het ook een fantastisch land. Al waren we ook niet blind voor een hoop ellende daar.