We willen rondreizen in Schotland, maar in onze portemonnee is het crisis. Dus gaan we couchsurfen en stuiten op dichters, violisten, vermeende moordenaars en af en toe een goede fee.
Couchsurfen in Schotland
Mevrouw Nomad doet haar mond open en zucht: “vooruit dan maar, als jij zeker weet dat we dit overleven.” Nadat ze een zaklantaren formaat honkbalknuppel heeft aangeschaft, buigen we ons over onze potentiële gastheren en –vrouwen in de Schotse hooglanden. Schotten, ontdekken we al snel, zijn bijzonder creatief als het om behuizing gaat.
Veel mensen wonen in eigenhandig vervaardigde bouwsels zowel boven als onder de grond. En er wordt zo’n beetje overal in gewoond: in een bunker aan zee, in een oude school zonder verwarming, op een eilandje zonder voorzieningen. “Maar”, waarschuwt deze laatste gastvrouw, “wil je hier verblijven, moet je wel een paar dagen uittrekken, want er is geen vervoer en ik moet je met de boot komen halen.”
Autarkisch eiland
Het vooruitzicht vier dagen met mevrouw Nomad op een autarkisch eiland te wonen zonder de ontsnappingsmogelijkheid van een pub, laat staan een boot gaat mij te ver. Het wordt uiteindelijk Charlie. Wellicht vanwege de uitgebreide tekst waarmee hij ons verzoek tot couchsurfen in Schotland beantwoordt: ‘Welcome!’
Charlie woont op een Chinees zeilschip, een jonk, aan het Caledonian Canal. Daar waar het uitmondt in Loch Lochy. Voorbij de vuurtoren. Hij is scheepsbouwer, gaat op toernee als fiddler in Schotse folkbands en treedt op als verhalenverteller in pubs. En voor de volledigheid: hij is ook dichter. Voor alle zekerheid, schaft mevrouw Nomad nog een zaklantaren aan.
IJsland
Couchsurfen. Het fenomeen bestaat nog geen 10 jaar en ontstond eigenlijk per toeval toen Amerikaanse studenten in IJsland 1500 studenten aanschreven met de vraag of iemand een bank beschikbaar had om te overnachten.
Na overweldigende respons ontstond het idee dat er meer mensen op de wereld moesten zijn die bereid waren een bed aan te bieden aan reizigers, de zogenoemde friends you haven’t met yet. Nu, tien jaar later, is couchsurfing uitgegroeid tot een gemeenschap van 6 miljoen leden verspreid over 100.000 plaatsen op de wereld zoals in de Schotse hooglanden op een boot in Gairlochy.
Glasgow
Vanuit Glasgow rijden we naar het noordwesten. Al snel stuiten we op ons eerste loch en onze eerste bergen. Duizelingwekkend kaal met kleine nietige huisjes tegen het graniet. Het landschap is verder verlaten. Het schemert als we in Gairlochy aankomen. Mist heeft zich op het water genesteld. Het duurt even voor we de boot gevonden hebben.
Op de foto op de site was Charlie blijkbaar nog niet aan de was toegekomen. Nu zien we een boot die schuil gaat achter kleding aan een lijn. Aan de overkant van het kanaal hebben mensen tentjes opgezet. Kano’s druppen uit in het gras. “Ben jij Charlie?”, vraag ik een man met een paardenstaart die onder een waslijn een zeildoek naait. “Nee, hij is beneden, ik zal hem roepen.”
Even later verschijnt een man met een grijze baard en een grote lach die ons even tegen zich aandrukt en dan grijnzend op onze koffers wijst. “Jullie trekken meteen in?”
Nautische onderwerpen
Beneden in de boot is het gezellig. Gekleurde kussens op glanzend houten banken. De zijwanden zijn volgestouwd met boeken over nautische onderwerpen, plantkunde en gezond eten. Aan het plafond hangen meerdere snaarinstrumenten. Op tafel staan bloemen en er branden kaarsen.
We krijgen twee smalle bedjes onder de voorplecht toegewezen. Welke rol Rory heeft, is volstrekt onduidelijk, maar de oude hippie verblijft hier blijkbaar ook want hij schenkt ons wijn in.
Aangezien we nog niet gegeten hebben, maakt Charlie een zojuist gevangen forel klaar. En dan krijgen we roomijs met vers geplukte bosbessen.
Voor iemand die volgens mevrouw Nomad gewoon wacht op het geschikte moment om ons te vermoorden, zorgt hij bijzonder goed voor ons.
Als de mist de boot volledig aan het zicht heeft onttrokken en we slechts het gekreun van de boot horen die zich tegen zijn leiband van touw verzet, ontkurkt Rory nog een fles wijn en vertelt hij ons de geschiedenis van de Highlands. Een treurige gemeenschap van uitgebuite mannen en vrouwen trekt aan ons voorbij als hij over de Clearances begint.
Highlanders
Door toedoen van kapitaalbeluste grootgrondbezitters die de landbouwgrond liever door schapen begraasd zagen dan door kleine boeren verbouwd, werden veel Highlanders uit verdreven. Een hongersnood maakte het drama compleet. Veel Highlanders zochten uiteindelijk hun heil overzee, waardoor het schaars bevolkte gebied nog verder werd uitgedund.
“Ook nu trekken veel mensen nog weg. Je moet er tegen kunnen om hier te wonen. Maar uiteindelijk komen we allemaal weer terug. Kijk naar mij, ik heb overal gewoond, maar nu zit ik hier”, vertelt Rory.
Baltische zee
Voor Charlie was het van meet af aan duidelijk dat Schotland zijn plek was. Hij is een natuurman. Eenmaal besloot hij met zijn boot de Baltische zee te bevaren. “Ik was daar en dacht het is hier lang zo mooi niet als in Schotland. Ik ben terug gegaan en hier gebleven.” Charlie blijkt een geboren verhalenverteller als hij eenmaal het woord neemt en over de ruige Schotse natuur vertelt.
En bij de natuur horen elfjes en feeën. “Die bestaan”, zegt hij rustig, “dat weet iedere Schot.” Hier in de wildernis krijg je regelmatig met elfjes te maken. Je moet de tijd voor ze nemen dan zijn ze je goed gezind. Als ik hun aanwezigheid voel, ga ik zitten en leg ik ze altijd uit wie ik ben. Wie mijn familie is, hoe ze heten.” Rory knikt instemmend.
Isle of Eigg
Dat mevrouw Nomad wit wegtrekt ontgaat de mannen. Voorzichtig leg ik uit dat de fotografe ietwat angstig voor geesten is en andere entiteiten. “Bang”, zegt Charlie verstoord en krabt zich in z’n baard. “Bang?” echoot Rory. “Hoe kun je nu bang zijn voor iets dat er gewoon is? “Jezus”, zegt Charlie dan, “maar jullie gaan toch naar Isle of Eigg? Daar wemelt het van de heksen.”
‘s Nachts word ik ruw wakker gemaakt door mevrouw Nomad die met haar knuppellantaren in mijn gezicht schijnt. Ik wil boos iets naar haar roepen maar bedenk me net op tijd dat ik niet moet bewegen, anders stort ik van mijn richel twee meter naar beneden. “Hoorde je dat ook?” vraagt ze met een bibberlip. “Wat?” vraag ik geïrriteerd. Ik hoor niks. Alleen de boot klotst en het touw maakt een licht schurend geluid. De rest van de wereld is stil.
Patrijspoortjes
De volgend morgen worden we wakker als een vaal lichtje door de patrijspoortjes komt. Tot mijn verbazing zie ik dat de auto op het pad gedraaid staat. Dat was de avond er voor niet zo. “Waarom staat die auto andersom?”
“Ha”, schampert de fotografe. “Ik heb vannacht de auto in de vluchtpositie gezet. Mocht het nodig zijn, zijn we zo weg.”
“Er is een slagboom aan het eind van het pad”, breng ik haar in herinnering. “Ik heb de auto zo gezet dat ik in geval van nood het paaltje kort raak, waardoor ik naar rechts overhel en goed de slagboom ram. Stelt niks voor.”
Plassen
Charlie heeft inmiddels een uitgebreid ontbijt voor ons gemaakt. “Goed geslapen dames?” vraagt hij. Terwijl we genieten van het eten vraagt Charlie plotseling: “Waarom heb je vannacht de auto verplaatst? Je reed me zowat omver toen ik moest plassen.”
“Begrijp ik nou goed”, zeg ik als we afscheid genomen hebben van onze hartelijke gastheer, “dat jij en je vermeende moordenaar vannacht allebei buiten aan het spelen waren toen ik veilig in mijn warme bedje lag?”
Tekst: Anneke de Bundel – Beeld: Nicole Franken
Dit verhaal is in bewerkte vorm opgenomen in ons boek Over elfjes en kogelgaten en is gesigneerd te bestellen.
In de aanloop naar onze boekpresentatie kwam Charlie naar Nederland en omlijstte ons interview met VPRO’s Bureau Buitenland met zijn muziek.
Meer Schotland? Lees ook:
Meer damesverhalen? Lees ook:
Heerlijk om te lezen, Anneke, en complimenten aan mevrouw Nomad voor de prachtige foto’s.
Volgend jaar trekken wij ook naar de Scottish Highlands, en ik zal uitzien naar de elfjes en feeën.
Het is een aanrader! Echt heel bijzonder. Zowel de mensen als het landschap.
Fijn verhaal en dank voor de tip.
Fijn je hier ook te mogen ontmoeten Huub. Graag gedaan en het is zeker de moeite waard. Onze ervaring is dat met je name in Schotland en Ierland de meest bijzondere couchsurfplekken vindt. Nog los van de bijzondere mensen.