Dit verhaal begint in het huis van de schoonouders. Telgen uit een eeuwenoud geslacht, de Elayyanclan. Het huis zetelt op historisch en archeologisch vruchtbare grond. Romeinen, Byzantijnen, kruisvaarders, Ottomanen. Wie gaat graven, vindt hun sporen. Wie daarentegen op het dak gaat staan, ziet Jeruzalem. Gebouwd in de witte steen van de streek.

De schoonouders hebben een schoondochter. Die vrouw – laten we haar Kristel noemen – stak de Middellandse Zee over uit liefde voor hun zoon. De zee vormde overigens niet de enige barrière tussen de geliefden. Er was ook een grens, ooit met groene pen op een kaart gezet en sindsdien talloze malen opnieuw getrokken. 

Liever luisteren?

Sinds de schoondochter de zee overstak, woont ze op politiek instabiele grond. In een huisje dat in beschutting leunt tegen dat van de schoonouders. 

Israëlische bezetting

Niet ver van het huis ligt de grens die de nazaten van aartsvader Abraham en Sara in 1948 trokken, toen ze het dorp van de schoonouders binnenvielen en de westkant bezetten. Er kwam een hek, dwars door het dorp. Een kleine twintig jaar later verdween het hek weer toen het hele dorp onder Israëlische bezetting kwam. De eeuwenoude olijfgaarden en de grazende schapen maakten plaats voor de nederzettingen van de Israëli’s: Gilo en Givat Hamatos. 

Het is de haperende wifi die haar vandaag naar het buurhuis drijft. Ondanks de warme lucht bevriest voortdurend het beeld. In verstarring kijken wij, van weerszijden van grenzen en zeeën, elkaar aan. In dit land hapert veel, weet ze intussen: wifi, stromend water en nu het toerisme waar ze tot voor kort van leefde. 

De Westbank in Palestina. Niet direct ieders droombestemming. Het was altijd al lastig er te geraken. Vlieg op Ben Gurion, als je tenminste geen Palestijn bent of met een paspoort van het Midden-Oosten bent gezegend. Zeg na aankomst vooral niet dat je naar de Westbank gaat. Lieg als een Hollandse premier. Roem het culinaire Tel Aviv of het bijbelse Bethlehem, maar noem onder geen beding een bezoek aan de Westbank. Of aan het Singercafé voor backpackers, dat zij met haar man runde totdat COVID-19 de toeristenstroom tot stilstand bracht.

Super spreaders

Alleen ik kom er nog via een haperende wifi. Ik zwaai even naar de schoonmoeder die haar eigen huis komt binnenvallen. Ze is terug van een bruiloft met honderden gasten. ‘Superspreaders’, zucht de schoondochter, maar ja, houd een Palestijn maar eens tegen als het om een begrafenis of bruiloft gaat. Israël mag dan een vaccinatieprogramma hebben waar menigeen jaloers op is, op de Westbank waar de Palestijnen wonen, heeft dat toch minder prioriteit. Al is haar schoonmoeder gelukkig wel gevaccineerd.

De schoonmoeder krijgt nog even het uitdrukkelijke verbod de kleinkinderen van hun bedjes te lichten en verdwijnt dan uit beeld. Goed waar waren we? 

COVID-19 en de financiële zorgen. Het virus zorgt ervoor dat de twee bars die ze runnen, het beroemde Singercafé en bar Al Jisser waar alle hipsters komen, nauwelijks nog inkomsten genereren. Zonder toeristen heeft niemand in hun omgeving nog geld. 

Bethlehem

Dus lag voor haar een uitgestrekte zee van tijd. Wat restte was haar opleiding tot local guide aan het Bethlehem Bible College afmaken. Ze is de enige van de studenten die een opleiding tot gids in heel Israël volgt. Haar Palestijnse medestudenten beperken zich tot Bethlehem of de Westbank. Ze snapt haar collega’s wel. Het examen is ondoenlijk want het wordt afgenomen door hoge piefen die vooral aan de andere examinatoren willen laten weten hoe moeilijk ze hun vragen kunnen maken. 

Toekomstperspectief is er nauwelijks. Volgens de Oslo-akkoorden mogen er maar zo’n dertig Palestijnen in Israël werken en die moeten eerst nog allemaal omvallen voordat zij überhaupt aan de beurt komt. 

Er viel haar echter wel iets op: hoe moeilijk het is om al die historische informatie een beetje leuk te verpakken. Haar medestudenten bezaten wel de complexe historische en archeologische kennis van het gebied, maar vergaten soms dat de gemiddelde toerist geen idee heeft van wie of wat de Mamlukken zijn. Hoe bed je zoiets in? Ze dacht erover na, in  Nederland was ze immers geschoold als geschiedenisdocent.

Mamlukken

Ze begon korte clips op te nemen over de dingen die ze tegenkwam, alsof ze het aan toeristen vertelde. Over de profeet of Jonas en ja ook de Mamlukken kwamen voorbij. 

En toen ontdekte ze de podcast. Ze luisterde en luisterde en dacht: ‘Dit wil ik ook.’ En zo ontstond Stories from Palestine. Aanvankelijk sprak ze zelf alles in, afgewisseld met wat zang en muziek en toen dacht ze: ‘Nee, ik laat Palestijnen aan het woord. Mensen die inspirerende verhalen kunnen vertellen. Voor toeristen die ooit wel weer zullen komen, maar ook voor de Palestijnen met heimwee, die elders wonen.’ 

En het grappige is, die Palestijnen hangen nu aan de lippen van de Nederlandse die ze haarfijn vertelt hoe het zit in hun land. 

Inmiddels heeft ze haar eerste opdrachten binnen. Voor Pax voor Vrede maakt ze een podcast over het begeleiden van kinderen door checkpoints. De klaarovers van de ingewikkelde Israëlische realiteit, zeg maar. En een over het Palestian Centre for Peace and Democracy, hoe ze Palestijnse jongeren stimuleren mee te doen aan de verkiezingen.  

En het loopt goed, nu de inkomsten nog. Dus mocht je genieten van haar podcast, trakteer haar op een falafel!

Tekst: Anneke de Bundel – Beeld: Eric Nopanen

Dit verhaal maakt deel uit van een reeks verhalen over veerkracht. Sinds de uitbraak van COVID-19 is mijn baan als reisschrijver verdampt. Hoe herpakken anderen zich en wat als ik dat eens opteken? Verhalen die als inspiratie dienen. In ieder geval voor mij. 2021